Bu soru bana bu yazıyı hazırlamadan önce sorulsaydı cevabım: “Hayır!” olurdu. Çünkü ben çok üşüyen biriyim ve inanır mısınız kar ile oynamayı bu yüzden pek sevmem. Karın yağışını izlemek benim için çok daha keyiflidir. Şimdi ise cevabım: “Evet çok isterim.” Sizler için buzdan evleri araştırırken ben de birçok şey öğrendim ve fikrimi değiştirdim.
Öncelikle buzdan ev değil “İglo” demeliyiz. Herkes bizim gibi güllük güneşlik yerlerde yaşamıyor arkadaşlar. Alaska, Kanada, Grönland ve Sibirya'nın kuzey bölgesinde yaşayan insanların evlerine “İglo” deniyor. Bu evler tamamen kardan yapılıyor. İgloların en ilginç yanı dışarıda hava -45 derece olsa da evin içinde sıcaklık +16 dereceye kadar çıkabiliyor. Peki bu nasıl oluyor sizce? İglolar dikdörtgen şeklinde sıkıştırılmış kar bloklarından yapılır. Bu bloglar içinde havayı hapseder ve birbirleriyle birleştiklerinde ısı geçirmez bir yapıya sahip olurlar. Böylece dışardaki soğuk içeriye girmez ve içerdeki sıcak havada dışarı çıkmaz. Aslında ısınan havanın yükselmesi prensibi de önemlidir. Bu bilen yerli halk iglo içinde yataklarını zemine değil yerden yükseğe yaparlar. Böylece hiç üşümeden uyuyabilirler.
İglolar aslında geçici evlerdir. Uzun süren yolculuklar da ya da avlarda kullanılırlar.
İGLOLARIN YAPIMI KOLAY MI?
Bence pek kolay değil. Uzmanlık istiyor. Öncelikle en az bir metre yüksekliğinde kar olması gerekir. Sonra iglonun yapılacağı yerin çapı hesaplarınır. Başlangıç boyutunda igloların 220 cm. çapında olması gerekirmiş. İsterseniz daha büyük de yapabilirsiniz tabi. Bir sonraki aşama kar bloklarının hazırlanması. 40 cm yükseklik, 20 cm genişlik ve 15 cm derinliğindeki kar blokları düzgünce kesilerek üst üste oturtuluyor. Bu işlem saatlerce sürüyor. Çatı için daha küçük boyutlu kar blokları hazırlanıyor ve son olarak da bir kapı yapılıyor. Ben böyle bir yapıyı inşa edemem ama yapılmış bir iglo varsa içinde mutlulukla misafir olabilirim. Hele de çok üşümüşsem.
İLGİNÇ BİR BİLGİ DAHA
Bazı sözcüklerin kullanımı yanlış ya da kırıcı olabilir. Ben Alaska, Sibirya gibi bölgelerde yaşayan halklara “Eskimo” denildiğini bilirdim. Ancak bir arkadaşım beni uyardı ve bu ifadenin hakaret olarak algılandığını söyledi. Ben de hem kendim için hem de sizin için bunu araştırdım.
Eskimo sözcüğünün kökeni tam bilinmemekle birlikte, Kızılderili’lerden geldiğine ve "farklı dilde konuşan kişi" demek olduğuna inanılırmış. Yerel kullanımdaysa Eskimo sözcüğünün "çiğ et yiyen kişi" anlamına gelirmiş. Bu yüzden Kanada Eskimoları "Eskimo" adını küçültücü bulup kendileri için kullanılmasını yasal olarak engellerken, Alaska Eskimoları kendilerine yasal olarak "Eskimo" denilmesinden rahatsızlık duymazlarmış. Çok ilginç değil mi? Bakın araştırınca insan neler neler öğreniyor. Şuraya karda çok mutlu görünen birkaç yerli fotoğrafı bırakayım. Bir sonraki yazıda görüşmek üzere.
KAYNAKLAR: Görseller pixabay sitesinden açık erişim kaynak olarak ve canva yapay zeka uygulaması üzerinden hazırlanmıştır.
Teşekkürler Dilek Yılmaz... G. Çatalcalı