Bu sayımızda kütüphaneci Sevgi Arıoğlu’na mesleği ile ilgili merak
ettiğimiz soruları sorduk.
Mesleğinizi nasıl tanımlarsınız?
Geçmiş, şimdi ve gelecek ile köprü kurabilen sihirli bir meslek. Bilgi ve belge yöneticiliği ya da okul kütüphaneciliği olarak tanımlanıyor fakat çok daha fazlası var. İnsanların ihtiyaç duyduğu bilgi kaynaklarını ve hizmetlerini doğru zamanda doğru kişiye sunar. Bunu yaparken etik değerleri ön plana alır. Okul kütüphaneciliği; sosyal, kültürel ve akademik gelişim fırsatları yaratan, ayrım yapmadan herkes için yaşam boyu öğrenmeyi destekleyen bir meslektir. Yapay zeka bile bizim mesleğimizi yok etme gücüne sahip değil ancak takım arkadaşı olabilir :-)
Mesleğinizle ilgili en çok karşılaştığınız soru nedir?
Kütüphaneyi ziyaret eden çocukların çoğu şaşkınlıkla şu soruyu sorarlar, “Siz bu kitapların hepsini okudunuz mu?” Yetişkin ziyaretçilerimiz ise ilgi duydukları konu ya da duygu durumlarını anlattıktan sonra “Ben şimdi hangi kitapları okumalıyım?” derler. Azımsanmayacak çoğunluk ise, “Keşke ben de kütüphaneci olsaydım. Bütün gün kitapların arasında olmaktan daha güzel ne olabilir ki?” diye iç çekerler. Halbuki bir kütüphanecinin arka planda yaptığı görünmeyen neler var neler.
Mesleğinizi seviyor musunuz? Neden?
Çok seviyorum çünkü içinde insan var, bilgi var, edebiyat var, teknoloji var, gelişim ve değişim var. İnsanların öğrenme süreçlerine, hayal dünyalarını zenginleştirmelerine destek oluyorsunuz. Onların kendilerini gerçekleştirmek için ihtiyaç duydukları bilgiyi sağlıyorsunuz. Kütüphanecilik bence büyülü bir meslek sevmemek mümkün değil. Mesleğim yaşam tarzımı da yansıtıyor diyebilirim. Ben de çok meraklıyım ve hep öğrenmeye açım. Bu nedenle ruhumu, zihnimi ve hayallerimi kitaplarla besliyorum.
Bu mesleği neden seçtiniz?
1990'lı yıllarda biz üniversite sınavına girdikten sonra okul tercihlerimizi yapardık. Okumak istediğimiz üniversiteler ve bölümler için yirmi dört tercih belirlerdik. Hangisi olacak acaba diye beklerdik. Ben de 9. tercihim olan Marmara Üniversitesi Arşivcilik bölümünü kazandığımı öğrenince çok şaşırmıştım doğrusu. Çünkü çok da bilinçli bir tercih yapmamıştım. Ama okula başladığım ilk yıl yabancı dil eğitimi aldım. Sonra Osmanlıca, bilgi kaynakları, pedagoji, teknoloji, bilgi ve belge yönetimi gibi derslerim oldu. O kadar nitelikli bir eğitim aldım ki mezun olup iş hayatına başlayınca İYİ Kİ dedim. Çamlıca Kız Lisesinde İngilizce öğretmenlik stajım, Başbakanlık arşivinde ve Şişecam gibi kurumsal bir firmada yaptığım stajlar bana zenginlik kattı.
Kaç yaşında bu mesleğe başladınız?
Üniversiteden mezun olduktan sonra daha yirmi üç yaşındayken bir okul kütüphanesi kurmak için kollarımı sıvadım. İçinde tek bir kitap bile yoktu. Önce ilkokul sonra lise kütüphanesi kurdum. Şimdi üç kütüphanesi olan dev bir okulun kütüphane yöneticiliğini yapıyorum. Uluslararası Okul Kütüphaneciliği Derneği’nde Ortadoğu ve Kuzey Afrika bölge direktörüyüm. Çocuk ve Gençlik Kütüphaneleri alanında da IFLA’da komite üyesiyim. Ülkemi temsil ediyorum. En büyük motivasyon insanın işini ve insanları önemsemesi, sevmesi.
“GELECEĞİMİZ KÜTÜPHANEYE, OKUMAYA VE HAYAL KURMAYA
BAĞLI.”
Bu meslektekilerin görevleri nelerdir?
Bir okul kütüphanecisinin iletişim kanalları hep açık olmalı çünkü bilgiye erişmek için her yöntemi etkili kullanması gerekir. Sürekli okumak, her alanda neler oluyor diye takip etmek ve değişime de hızlı adapte olması gerekir. Anasınıfından yetişkine tüm kullanıcılarının bilgi ihtiyaçlarını karşılamak için kaynak alır ve nitelikli bir koleksiyon oluşturur. Bütçesini de buna göre yönetir. Sadece kütüphaneyi değil web sayfası aracılığıyla sanal kütüphane hizmetlerini sunar. Aynı zamanda bir teknoloji okuryazarıdır. Okulun hedeflerine ulaşması için yönetim ve öğretmenlerle birlikte çalışır. Bilgi okuryazarlığı ve dezenformasyonla ilgili eğitimler verir. Akademik dürüstlük ve etik konusunun muhafızıdır. İyi bir organizasyon becerisi vardır çünkü sosyal, kültürel ve akademik alanda birçok etkinlik düzenler. Gelecekte öğrencileri ve eğitimcileri nelerin beklediğini mevcut gelişmelerle öngörebilir. Hikȃye ve masal saatleri, yazı atölyeleri, münazaralar ve oyunlaştırılmış bilgi okuryazarlığı becerileri geliştirme konusunda yetkindir.
Mesleğinizin zorlukları nelerdir?
Bilginin ortamı değiştikçe ona ulaşmak için yeni yetkinlikler geliştirmek gerekiyor. Öğrencilerin öğrenme ve okuma davranışlarındaki değişimlerini takip ederek, onlara uygun hizmet sunmak gibi. Okullarda yüzlerce öğrenci için tek bir kütüphanecinin eşit hizmet sunması zor oluyor haliyle ama bir denge sağlamaya çalışıyoruz. Ülkemizde her okulda bir kütüphane ve bir kütüphane uzmanı olsa zorlukları aşmak çok daha kolay olacak.
Mesleğinizi yaparken size en keyif veren şey nedir?
O kadar farklı alanlarda uzman ve seçkin kişilerle bir arada olma şansım var ki hayal bile edemezdim. Yazar, sinema, tiyatro ve sanat alanında saygın kişiler, gazeteci, çizer, eleştirmen, akademisyen, çevirmen, yayıncı, youtuber, futurist … Edebiyat ve kültür sempozyumları, Tedxyouth vb. organizasyonları yaparak başlayan bu süreç başladı. Kitap kulübü etkinlikleri ve öğrencilerin ilgi duydukları alanlarda etkinlik planlaması ile devam etti. Sonrasında çok zengin bir telefon rehberimin oluştuğunu fark ettim. Bu da benim kadar sosyal bir insan için nasıl sihirli bir evren, tarif etmek zor.
Bu meslek sahibi olanların karakteristik bir özelliği var mı?
Sistematik, planlı, araştırmacı, meraklı, uyumlu, yenilikçi, insan ilişkileri iyi, bilgi okuryazarı ve iyi okurdur.
Küçükken bu mesleği mi hayal ediyor muydunuz?
Ben küçükken doktorluk ve öğretmenlik en popüler mesleklerdi. Ben daha çok artistik buz pateni sporu ile ilgili hayal kurardım çünkü babamla olimpiyat sporlarını izlemek çok keyifliydi. Bana en estetik gelen artistik buz pateni olmuştu.
Mesleğinizi değiştirmek istediniz mi? Neden?
Üniversiteden mezun olduğumda televizyon veya gazetede çalışmayı çok istemiştim fakat görüştüğüm medya kurumu evime çok uzaktaydı. İstanbul büyük ve trafik ciddi bir zaman kaybı olacağı için gönlüm istemiş olsa da çalışmamıştım. 24 yıldır keyifle çocuk, yetişkin binlerce insanla bir arada oldum. Dünyayı tanımak, insanlarla etkileşimde bulunmak, öğrenmek ve dayanışma içinde olmak istediğim bir dönem oldu. O zaman sektör değişikliği yapsam mı diye düşündüğümde içim kıpır kıpır olmuştu. Ama değiştirmedim onun yerine ulusal, uluslararası mesleki projeler yaparak sınırlarımı genişlettim :-) Ülkemi birçok platformda temsil ediyor farklı ülkeler görüyorum. Başka ülke insanlarının kültürlerini öğreniyor ve deneyimliyorum. Mesleğimi icra etmenin sınırları olmadığını fark edince değiştirmek gerekmedi dersem doğru olur.
Bu mesleği tercih edersek neler yapmalıyız?
Bu mesleği yapabilmek için üniversitelerin Bilgi ve Belge Yönetimi bölümünün okunması gerekir. Arşiv, özel ve kamu kütüphaneleri, bilgi teknolojileri firmaları, elektronik yayın ve yayımcılık sektörlerinde çalışma imkanı var. Kişisel yapınız ve hayalleriniz doğrultusunda alanınızı seçebilirsiniz.
Bu meslek ne kadar matematik içeriyor?
Kütüphanelerdeki binlerce kitap rafa Dewey Onlu Sınıflama Sistemi denilen ve Melvil Dewey tarafından geliştirilen bir sisteme göre dizilir. O nedenle matematik mesleğimizin tam göbeğinde diyebilirim. Konularına göre her kitabın bir numarası vardır ve birbiri ile alakalı kitaplar birbirine yakın raflarda yer alır. Böylece kütüphaneci de okuyucu da aradığını daha kolay bulur. Bu sadece bir örnek yoksa bütçe yönetimi, mekan yönetimi, koleksiyon yönetimi hepsi matematik içeriyor.
000 - Bilgisayar bilimi, enformatik & amp; genel çalışmalar
100 – Felsefe ve psikoloji
200 – Din
300 – Sosyal bilimler
400 – Dil
500 – Temel bilimler
600 – Teknoloji
700 – Sanat ve yaratıcılık
800 – Edebiyat
900 – Tarih ve coğrafya
Gelecekteki meslektaşlarınıza ne söylemek istersiniz?
Kendinizi gerçekleştirirken mutlu ve tutkulu olduğunuzda bulunduğunuz toplumu ve içinde yaşadığınız dünyayı da değiştirip şekillendirme gücünüz olacak göreceksiniz. Daha güzel bir yaşam ve gelecek inanın mümkün, yeter ki dayanışma, uyum, çeviklik ve motivasyonunuzu kaybetmeyin. Yapay zekayı da hayatınızda bir ekip arkadaşı olarak konumlandırın çünkü bizlere yeni nesil öğrenme ve üretme sürecinde çok hız katacak.
Comments